29 września obchodzimy Święto Świętych Archaniołów Michała, Gabriela i Rafała. Katechizm uczy, że: „Życie ludzkie od początku aż do śmierci jest otoczone opieką i wstawiennictwem aniołów. Każdy wierny ma u swego boku anioła jako opiekuna i stróża, by prowadził go do życia. Już na ziemi życie chrześcijańskie uczestniczy – przez wiarę – w błogosławionej wspólnocie aniołów i ludzi, zjednoczonych w Bogu”. (KKK nr 336)
Aniołowie są istotami duchowymi. Wyznając wiarę w Credo, mówimy: „Wierzę w jednego Boga, Ojca Wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi, wszystkich rzeczy widzialnych i niewidzialnych”. Stworzenia niewidzialne to właśnie aniołowie. Są osobami jak ludzie, ale nie mają ciał. Posiadają wolę oraz intelekt, czyli mogą chcieć i poznawać, ale w znacznie szerszym zakresie niż człowiek. Aniołowie zostali stworzeni jako część wszechświata, który jest dziełem Pana Boga. Są najdoskonalszą częścią stworzenia, dużo doskonalszą niż byty materialne.
Chociaż aniołowie nie posiadają ciał, to mogą je przybierać. Ciała nie są aniołom potrzebne, ale stanowią dla nich pewna formę uniżenia, która jest niezbędna, aby mogli przekazywać ludziom Boże wyroki i pomagać im. Ponadto aniołowie uczą nas, jak oddawać Bogu chwałę. Pokazują, jak ważna jest modlitwa uwielbienia. W Biblii aniołowie są sługami Stwórcy i zgromadzeni wokół tronu Bożego, oddają Mu cześć.
ARCHANIOŁ A ANIOŁ
Podczas lektury Biblii spotykamy na jej kartach aniołów, ale też archaniołów – Rafała, Gabriela i Michała, których czcimy w Kościele poprzez odrębne święto, obchodzone 29 września. „Anioł” to nazwa na określenie stworzenia duchowego. Archanioł z natury nie różni się od innych aniołów. Miano „archanioł” odnosi się do „chórów anielskich”, złożonych z aniołów, którym Stwórca wyznaczył konkretne zadania. Zatem archanioł to anioł, który ma jakąś szczególną misję powierzoną mu przez Pana Boga.
Poprzez światło chwały, aniołowie są powołani także do tego, aby w momentach określonych planem Bożej Opatrzności uczestniczyć w dziejach zbawienia ludzi. Każdy z nas żyje w obecności swego Niebieskiego Towarzysza, który – jak powiedział św. Ojciec Pio – „nie opuszcza nas, nawet kiedy napawamy wstrętem Pana Boga”.
Przez nasze życie ziemskie dążymy do nieba i w tej wędrówce potrzebujemy pomocy. Takiego wsparcia udziela nam Bóg w szczególności poprzez Aniołów Stróżów, którzy mają się nami opiekować.
ARCHANIOŁ MICHAŁ
Imię „Michał” z hebrajskiego znaczy „Któż jak Bóg”. Ten archanioł określany jest mianem opiekuna Kościoła. W Biblii pojawiają się wzmianki o aniele Michale, które stały się podstawą dla rozwoju jego kultu w Kościele. W Apokalipsie św. Jan pisze o opiekunie ludu Bożego – Archaniele Michale: „I nastąpiła walka na niebie: Michał i jego aniołowie mieli walczyć ze Smokiem” (Ap 12, 7). Postać tego anioła pojawia się też w liście św. Judy Apostoła: „Gdy zaś archanioł Michał tocząc rozprawę z diabłem spierał się o ciało Mojżesza, nie odważył się rzucić wyroku bluźnierczego, ale powiedział: «Pan niech cię skarci!»” (Jud 9).
W Księdze proroka Daniela św. Michał Archanioł nazywany jest „wielkim księciem”, będącym opiekunem ludu żydowskiego: „W owych czasach wystąpi Michał, wielki książę, który jest opiekunem dzieci twojego narodu” (Dn 12, 1). Dalej prorok pisze: „Wtedy przybył mi z pomocą Michał, jeden z pierwszych książąt. (…) Nikt zaś nie może mi skutecznie pomóc przeciw nim z wyjątkiem waszego księcia Michała” (Dn 10, 13;21).
Pierwsi chrześcijanie czcili św. Michała Archanioła jako niebiańskiego lekarza leczącego ludzkie choroby i niedomagania. Dopiero później uznano go też obrońcą przed wrogami zbawienia. Starożytne legendy chrześcijańskie opowiadały o Archaniele Michale, który ukazywał się w różnych miejscach i otwierał nowe źródła wody mające moc uzdrawiania z wszelkich chorób. Ludzie wierzyli w leczniczą moc oliwy z lampy płonącej przed ikoną św. Michała w Konstantynopolu.
Na pamiątkę poświęcenia w V wieku rzymskiej bazyliki dedykowanej św. Michałowi Archaniołowi obchodzone jest 29 września jego liturgiczne święto. Po ostatniej reformie liturgii tego dnia obchodzi się święto trzech archaniołów: Michała, Gabriela i Rafała. Jednak to właśnie Archanioł Michał postrzegany jest jako wódz i reprezentant wszystkich zastępów niebieskich.
W 1886 r. papież Leon XIII pod wpływem przerażającego widzenia demonów, które gromadziły się nad Rzymem, polecił, aby po każdej Mszy św. cichej kapłan odmawiał zestaw modlitw, w tym także modlitwę do św. Michała Archanioła: „Święty Michale Archaniele, wspomagaj nas w walce, a przeciw niegodziwości i zasadzkom złego ducha bądź naszą obroną. Oby go Bóg pogromić raczył, pokornie o to prosimy, a Ty, Wodzu niebieskich zastępów, szatana i inne duchy złe, które na zgubę dusz ludzkich po tym świecie krążą, mocą Bożą strąć do piekła. Amen”. Po ostatnim Soborze obowiązek ten został zniesiony, ale obecnie modlitwa ta jest przywracana wobec tak wielu duchowych zagrożeń. Niektórzy biskupi wydali polecenie, aby na terenie ich diecezji była ona odmawiana na zakończenie każdej Mszy św.
ARCHANIOŁ GABRIEL
Imię „Gabriel” oznacza „Mąż Boży”. Anioł Gabriel odegrał szczególną rolę w historii zbawienia. Jego zadaniem było przekazanie i uwierzytelnienie woli Bożej. Przedstawiając siebie, zapowiedział Zachariaszowi narodziny jego syna -Jana Chrzciciela: „Ja jestem Gabriel, który stoję przed Bogiem. A zostałem posłany, aby mówić z tobą i oznajmić ci tę wieść radosną” (Łk 1, 19).
Niedługo potem Archanioł Gabriel przybył do Maryi i powitał ją słowami pozdrowienia: „Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą” (Łk 1, 28). W jego słowach znajduje wyraz nadzwyczajna pochwała ze strony Stwórcy. Kiedy zaskoczona Maryja milczała i rozważała, co miałyby oznaczać niezwykłe słowa anioła, ten powiedział: „Nie bój się, Maryjo, znalazłaś bowiem łaskę u Boga. Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus. Będzie On wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego praojca, Dawida. Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca” (Łk 1, 30-33).
Można powiedzieć, że Archanioł Gabriel zna obietnice Boże i mesjańskie nadzieje, które mają się wypełnić. Jest świadkiem historii zbawienia. W jego obecności otwiera się nowy etap działania Najwyższego Stwórcy. Został on wprowadzony w Boży plan zbawienia. Anioł Gabriel nie tylko oznajmia, ale też wyjaśnia wolę Bożą. Na pytanie Maryi, która była świadoma swego dziewiczego stanu, Gabriel odpowiada: „Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym” (Łk 1, 35). Archanioł zna plan Boga i ukazuje go Maryi. Wychodzi naprzeciw potrzebom Najświętszej Maryi Panny, chroniąc Ją przed wątpliwościami i rozterkami, które mogłyby sprzeciwić się Jej zaufaniu Bogu.
ARCHANIOŁ RAFAŁ
Informacje na temat św. Archanioła Rafała, jakie znajdujemy w Piśmie Świętym, są ubogie. Pierwsza Księga Henocha z III wieku przed Chrystusem przedstawia go w gronie czterech aniołów troszczących się o choroby i rany ludzi. W Księdze Tobiasza poznajemy go jako towarzysza podróży Tobiasza, który na polecenie swego ojca (również Tobiasza) ma udać się w podróż do Medii, gdzie od swego krewnego Gabaela ma odebrać złożony przez niego dług (Tb 4, 1-21 – przyp. red.). Sam Rafał Archanioł w rozmowie z Tobiaszem starszym (ojcem) przedstawia się jako członek konkretnej rodziny, jako Azariasz, syn Ananiasza. Rafał jako anioł przyjął ludzką postać tego krewnego, aby móc w ten sposób wypełnić misję zleconą mu przez Pana Boga. Pojawienie się Archanioła Rafała w życiu Tobiasza (ojca) było odpowiedzią Stwórcy na pełne pokory modlitwy wobec dramatu utraty wzroku, jakiego doświadczył. Choroba w tamtych czasach była znakiem braku błogosławieństwa Boga, spowodowanego najczęściej popełnionym grzechem. Tobiasz był człowiekiem prawym i ślepota jawiła się jako pewne nieporozumienie.
Imię „Rafał” oznacza „Bóg uleczył”, zatem do przywrócenia wzroku Tobiaszowi Bóg wybrał właśnie tego archanioła. Precyzuje również jego misję, zwracając uwagę na uzdrawiające działanie anioła zarówno w wymiarze fizycznym, jak i duchowym. Rafał przyczyniał się do oswobodzenia z działania demona. Okazał się także pomocą Sarze, córce Raguela, która chciała popełnić samobójstwo z rozpaczy, ponieważ zły duch Asmodeusz uśmiercił kolejno jej siedmiu mężów (Tb 3, 7-17 – przyp. red.). Archanioł Rafał otrzymał od Stwórcy misję, aby uleczyć Tobiasza i Sarę, krewną syna Tobiasza, którą miał on poślubić.
Podróż, jaką odbyli Archanioł Rafał i Tobiasz (syn), pokazuje, że ten pierwszy był wspaniałym wychowawcą, który z młodzieńca uczynił odważnego, oddanego Panu Bogu mężczyznę. Co istotne, w całej swojej misji Archanioł Rafał nie przypisuje sobie żadnych zasług, ale zachęca do uwielbienia i dziękczynienia Najwyższemu. Przekazuje też, co w życiu ludzkim powinno być najważniejsze – miłość do Boga i bliźnich. Poucza, że żaden dobry uczynek nie pozostaje niezauważony przez Stwórcę. Szczególna wartość ma dla niego jałmużna, która „uwalnia od śmierci i oczyszcza z każdego grzechu” (Tb 12, 9). Ogromne znaczenie mają też wszelkie uczynki miłosierdzia, w tym grzebanie umarłych: „A teraz: gdy ty i Sara modliliście się, ja przypomniałem błagania wasze przed majestatem Pańskim, a także, gdy grzebałeś zmarłych. A kiedy nie wahałeś się wstawać i opuszczać swojego posiłku, i iść, i grzebać umarłego, ja zostałem posłany, aby cię wypróbować” (Tb 12, 12-13).
Obecnie Archanioł Rafał jest uważany za orędownika podróżujących, wędrowców, uciekinierów, emigrantów, żeglarzy i chorych. Przez fakt, że objął młodego Tobiasza opieką, uważany jest za patrona młodzieży i dzieci oraz pierwowzór anioła stróża. W ikonografii Archanioł Rafał przedstawiany jest jako młodzieniec, z laską pielgrzyma, czasami z rybą i naczyniem.
Warto pamiętać w naszych codziennych modlitwach o archaniołach i prosić ich o wstawiennictwo w różnych intencjach. Święci Archaniołowie Michale, Gabrielu i Rafale, módlcie się za nami!
Anna Borawska/YouTube
